Προτεινόμενη ομιλία για τους Τρεις Ιεράρχες (2015)

Ομιλία για τους Τρεις Ιεράρχες (2015)

Σεβασμιότατε, 
Συναδέλφισσες, συνάδελφοι
Κυρίες και κύριοι 
Αγαπητά μας παιδιά

Σήμερα είναι μέρα γιορτής για όλους μας, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους κηδεμόνες και ,κυρίως, για τα παιδιά μας!

Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει και τιμά τους Τρεις Ιεράρχες, τους Άγιους Πατέρες της Εκκλησίας μας, τους Αγίους που ίσως περισσότερο από κάθε άλλον ασχολήθηκαν με το κρίσιμο ζήτημα της Παιδείας και τάραξαν τα νερά της εποχής τους δημιουργώντας ένα έργο σπουδαίο και διαχρονικό.

Οι Τρεις Ιεράρχες, τους οποίους τιμούμε σήμερα, είναι ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός, ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι η γιορτή των Τριών Ιεραρχών θεσπίστηκε ως γιορτή της Εκκλησίας μας, όταν ο Ιωάννης Μαυρόπους, Επίσκοπος Ευχαϊτών της Μ. Ασίας, συνέταξε ακολουθία τον 11ο αιώνα με σκοπό να τιμηθούν και οι τρεις μαζί μεγάλοι άνδρες, ως κήρυκες του μυστηρίου της Αγ. Τριάδος. Βλέπετε, η διαχρονική εσωστρέφεια των ανθρώπων και οι εγωισμοί είχαν οδηγήσει σε έντονες αλλά ανούσιες αντιπαραθέσεις μεταξύ των υποστηρικτών τους αναφορικά με το ποιος ήταν «ανώτερος» Άγιος μεταξύ των τριών.

Μόλις λίγα χρόνια μετά την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τους Τούρκους, το 1842-43, το Πανεπιστήμιο των Αθηνών του καθιέρωσε για το ελεύθερο πια Ελληνικό κράτος τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών ως γιορτή της Παιδείας. Ωστόσο  η γιορτή θα πάρει τη τελική, σημερινή της μορφή πολύ αργότερα, το 1911.

Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός, ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν άνθρωποι με βαθύτατη και σπουδαία μόρφωση και γνώσεις εξαιρετικές.

Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε το 330 μ.Χ. στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Ήταν γόνος ενάρετης οικογένειας, μάλιστα ο παππούς του ήταν Χριστιανός μάρτυρας!

Σπούδασε στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη και συνδέθηκε με αληθινή φιλία με το Γρηγόριο τον Ναζιανζινό. Γύρισε στην πατρίδα του όπου δούλεψε ως δικηγόρος προς όφελος των αδικημένων. Κατόπιν ασκήτεψε σε διάφορες περιοχές με τελευταία τον Πόντο.

Από εκεί, ύστερα από  απαίτηση των κατοίκων και χωρίς ο ίδιος να το θέλει, έγινε επίσκοπος Καππαδοκίας.

Το έργο του πραγματικά αξιοθαύμαστο! Οι αγαθοεργίες του αμέτρητες!

Μοίρασε όλα του τα χρήματα στους φτωχούς και τους αδύναμους! Η μέγιστη προσφορά του όμως ήταν η δημιουργία της Βασιλειάδας, ενός συνόλου ευαγών ιδρυμάτων που λειτουργούσαν προς όφελος των φτωχών, των αδύναμων, ιδιαίτερα δε των μικρών παιδιών, το δε μέγεθός της ήταν ίσο με αυτό μιας μικρής πόλης! Με λίγα λόγια, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ένας πρωτοπόρος και θεμελιωτής του Κράτους Πρόνοιας για όλους τους ανθρώπους. Φυσικά το έργο του δεν ήταν αρεστό σε όλους, έγινε στόχος των δυνατών της εποχής γιατί βοηθούσε τον απλό λαό κι έδινε ελπίδα στον κόσμο, όμως ο Μέγας Βασίλειος συνέχισε απτόητος το έργο του μέχρι το θάνατό του την  1^η Ιανουαρίου 379 μ.Χ.

Την ημερομηνία αυτή που είναι και η πρώτη ημέρα του χρόνου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη αυτού του τόσο σημαντικού και σπουδαίου διδασκάλου.

          Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός γεννήθηκε το 329 μ.Χ. κοντά στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας. Γόνος ευσεβούς και ιδιαίτερα μορφωμένης οικογένειας ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα σπουδαιότερα πνευματικά κέντρα της εποχής του.

Υπήρξε στενότατος φίλος του Μεγάλου Βασιλείου. Στα 30 του βαπτίστηκε Χριστιανός. Κατόπιν έφυγε για την έρημο για να γίνει ασκητής. Όμως, έστω και αν δεν το ήθελε, ο Μέγας Βασίλειος τον χειροτόνησε Επίσκοπο.

Ο Γρηγόριος σύντομα έφυγε και πάλι για την έρημο και κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί η δράση του υπήρξε αξιοθαύμαστη! Οι πέντε θεολογικοί λόγοι που εκφώνησε στη Βασιλεύουσα έχουν καταγραφεί με χρυσά γράμματα στο βιβλίο στης Ιστορίας της Εκκλησίας μας! Αν και δε το επιδίωξε, η προσωπικότητα και το κύρος του τον ανέδειξαν Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινούπολης και λίγο αργότερα Πρόεδρο της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου.

          Ως άνθρωπος μετριοπαθής και αγνός χριστιανός δε συγκινήθηκε από τους τίτλους και από την αίγλη της θέσης του και, αφού παραιτήθηκε, έφυγε και πάλι για την έρημο όπου και έμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του

          Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε το 347 μ.Χ. στην Αντιόχεια. Ο πατέρας του ήταν στρατιωτικός και η μητέρα του η Αγία Ανθούσα. Έλαβε σπουδαία μόρφωση και κατόπιν χειροτονήθηκε αναγνώστης, μετά διάκονος, πρεσβύτερος και το 398 μ.Χ. Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Μέγιστη προσφορά του ήταν η ηθική εξυγίανση του λαού της Βασιλεύουσας, γεγονός που προσέδωσε ξεχωριστό κύρος και πνευματική δύναμη.

Ωστόσο η δράση του δημιούργησε πολλούς και ισχυρούς εχθρούς οι οποίοι κατάφεραν να διώξουν τον Ιωάννη και τους πιστούς του από την Κωνσταντινούπολη. Τον έστειλαν πρώτα στην Καππαδοκία και έπειτα στον Πόντο.                  

Ο Ιωάννης πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ. καθοδόν προς τον Πόντο από τις κακουχίες και τις ταλαιπωρίες που τον ανάγκασαν να υποστεί οι διώκτες του και οι συκοφάντες του.

Οι Τρεις Ιεράρχες αποτελούν ύψιστο πρότυπο μαθητή καθώς όλα τους τα κείμενα, όλοι τους οι λόγοι φανερώνουν προσωπικότητες όχι μόνο ενάρετες και αγαθές αλλά και σφυρηλατημένες στο αμόνι της γνώσης και της παιδείας. Τα έργα τους δείχνουν ότι συντάχτηκαν από ανθρώπους οι οποίοι όχι μόνο πίστευαν πως όσα δίδασκαν ήταν αλήθεια αλλά γνώριζαν και τον τρόπο να αποδείξουν στους αμφισβητίες τους την αλήθεια αυτή!

Οι Τρεις Ιεράρχες δεν ήθελαν τους νέους ανθρώπους χωρίς κριτική σκέψη, χωρίς ευρύτητα γνώσεων, χωρίς γενικότερο προβληματισμό. Ήθελαν να βλέπουν τους συμπολίτες τους ενεργούς πολίτες, να ασχολούνται με τα προβλήματα του τόπου τους, να τα βάζουν με το άδικο, να πολεμούν την αμαρτία.

Πρώτοι από όλους έσπευσαν να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους σε όλους γιατί πίστευαν ότι τα παιδιά έπρεπε  να αποκτήσουν τα απαραίτητα  πνευματικά  εφόδια. Όπως ο Πατροκοσμάς ο Αιτωλός, πίστευαν ότι για να ξεσκλαβωθεί το μυαλό του ανθρώπου απαραίτητη είναι η μόρφωση.

Καλούσαν τους νέους ανθρώπους να σπουδάσουν στα δημόσια (για την εποχή εκείνη) σχολεία, ακόμα κι αν ήταν ειδωλολατρικά, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μερίμνησαν οι ίδιοι να βρεθούν  τα χρήματα για να μπορέσουν να σπουδάσουν νέοι της περιοχής στην οποία έδρασαν.

Ένα από τα πολλά κοινά στοιχεία του βίου τους είναι ότι υπέστησαν πάρα πολλές διώξεις γιατί ενόχλησαν του δυνάστες του λαού τους. Υπέστησαν απίστευτες ταλαιπωρίες, υπέμειναν τα πάνδεινα γιατί προσπάθησαν να φωτίσουν τους ανθρώπους με το φως της γνώσης.

Έγιναν στόχος γιατί καλούσαν το λαό να σκέφτεται, να δρα και να αντιδρά, να αντιστέκεται στην αδικία.

Έγιναν μάρτυρες του αγώνα να γίνει η παιδεία, η γνώση, αγαθό των πολλών προς όφελος όλων κι όχι αγαθό των λίγων για να εξουσιάζουν τους πολλούς!

Αυτές οι πράξεις ακόμα και σήμερα ενοχλούν αρκετούς και γι’ αυτό πολεμούν φανερά ή ύπουλα τη σημερινή γιορτή και αμφισβητούν τη χρησιμότητά της. φ

Κλείνοντας θα ήθελα να δανειστώ μερικές γραμμές από την ακολουθία.« ΕΑΡ ΧΕΛΙΔΩΝ ΟΥ ΚΑΘΙΣΤΗΣΙ ΜΙΑ ΑΙ ΤΡΕΙΣ ΑΗΔΟΝΕΣ ΔΕ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΕΑΡ » ακούγεται μέσα στην Εκκλησία μας.  Δηλαδή  «Ή Άνοιξη δεν έρχεται με ένα χελιδόνι, τα τρία, όμως, αηδόνια του Πνεύματος, οι Τρεις Ιεράρχες, μπορούν να φέρουν την   Άνοιξη στις ψυχές.

Αυτά τα «αηδόνια» τιμούμε σήμερα και το πρότυπο αυτών καλούμαστε να ακολουθήσουμε. Καλούμαστε να γίνουμε κι εμείς ένα από τα πολλά χελιδόνια της χριστιανοσύνης όχι για να γίνουμε καλύτεροι μόνο ως άνθρωποι και ως χριστιανοί, αλλά για να χτίσουμε όλοι μαζί μια καλύτερη και πιο δίκαιη κοινωνία, όπως ακριβώς θα το ήθελε κι ο Ύψιστος.

Χρόνια πολλά σε όλους!