(Προτεινόμενη) Ομιλία για τους Τρεις Ιεράρχες (2014)

Ομιλία για τους Τρεις Ιεράρχες (2014)

Σεβασμιότατε,
Φίλες και Φίλοι
Κυρίες και κύριοι
Αγαπητά μας παιδιά

Μέρα γιορτής η σημερινή για όλους μας, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους κηδεμόνες και ,κυρίως, για τα παιδιά μας!

Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει και τιμά τους Τρεις Ιεράρχες, τους Άγιους Πατέρες της Εκκλησίας μας, τους Αγίους που ίσως περισσότερο από κάθε άλλον ασχολήθηκαν με το κρίσιμο ζήτημα της Παιδείας και τάραξαν τα νερά της εποχής τους δημιουργώντας ένα έργο σπουδαίο κι ανεξίτηλο.

Οι Τρεις Ιεράρχες, τους οποίους τιμούμε σήμερα, είναι ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός, ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

          Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών ξεκίνησε ως γιορτή της Εκκλησίας μας, όταν ο Ιωάννης Μαυρόπους, Επίσκοπος Ευχαϊτών της Μ. Ασίας, συνέταξε ακολουθία τον 11ο αιώνα με σκοπό να τιμηθούν και οι τρεις μαζί μεγάλοι άνδρες, ως κήρυκες του μυστηρίου της Αγ. Τριάδος.

Το 1842-43 το πανεπιστήμιο των Αθηνών μιμούμενο το παράδειγμα του καθιέρωσε για το ελεύθερο πια Ελληνικό κράτος τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών ως γιορτή της Παιδείας ωστόσο  η γιορτή θα πάρει τη τελική, σημερινή της μορφή και αξία το 1911.

          Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζινός, ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν άνθρωποι με βαθύτατη και σπουδαία μόρφωση και γνώσεις εξαιρετικές.

          Ο Γρηγόριος ο Νιαζιανζινός, ο οποίος αναδείχτηκε Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης και λίγο αργότερα Πρόεδρος της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου, με τους πύρινους λόγους του κατάφερε να αντικρούσει τα ψεύδη των αιρετικών, όχι από έχθρα προς αυτούς αλλά προς αγάπη για την αλήθεια!

          Ο Γρηγόριος εκτιμούσε βαθύτατα την  αξία της αρχαίας ελληνικής παιδείας.  Απαντώντας σε όσους αρνούνταν τη μελέτη της κλασικής παιδείας, χαρακτήρισε «αγροίκους και αγράμματους» όσους δε δέχονται την αξία της. Μάλιστα αποκαλούσε την πόλη των Αθηνών, που τότε ήταν κέντρο σπουδής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, «Χρυσή Αθήνα των Γραμμάτων».

          O Μέγας Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη και συνδέθηκε με αληθινή φιλία με το Γρηγόριο τον Νανζιανζινό. Εργάστηκε ως δικηγόρος προς όφελος των αδικημένων. Ασκήτεψε σε διάφορες περιοχές με τελευταία τον Πόντο. Έγινε επίσκοπος Καππαδοκίας. Το έργο του πραγματικά αξιοθαύμαστο! Η μέγιστη προσφορά του  ήταν η δημιουργία της Βασιλειάδας, ενός συνόλου ευαγών ιδρυμάτων που λειτουργούσε προς όφελος των φτωχών, έργο πρωτοπόρο για την εποχή του! Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι ήταν ένας από τους πρώτους που θέσπισε δημόσια και δωρεάν παιδεία και ασφάλεια για όλους τους κατοίκους της περιοχής του.

Πέθανε ταλαιπωρημένος από την ασκητική ζωή, τις στερήσεις και την συνεχή εργασία, την 1η Ιανουαρίου 379 μ.Χ.

          Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος έγινε το 398 μ.Χ. Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Μέγιστη προσφορά του ήταν η ηθική εξυγίανση του λαού της Βασιλεύουσας, γεγονός που προσέδωσε ξεχωριστό κύρος και πνευματική δύναμη. Πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ. καθοδόν προς τον  τόπο της εξορίας του από τις κακουχίες και τις ταλαιπωρίες που του επέβαλαν οι διώκτες του.

Οι Τρεις Ιεράρχες αποτελούν ύψιστο πρότυπο μαθητή καθώς όλα τους τα κείμενα, όλοι τους οι λόγοι φανερώνουν προσωπικότητες όχι μόνο ενάρετες και αγαθές αλλά και σφυρηλατημένες στο αμόνι της γνώσης και της παιδείας. Τα έργα τους δείχνουν ότι συντάχτηκαν από ανθρώπους οι οποίοι όχι μόνο πίστευαν πως όσα δίδασκαν ήταν αλήθεια αλλά γνώριζαν και τον τρόπο να αποδείξουν στους αμφισβητίες τους την αλήθεια αυτή!

Οι Τρεις Ιεράρχες δεν ήθελαν τους νέους ανθρώπους χωρίς κριτική σκέψη, χωρίς ευρύτητα γνώσεων, χωρίς γενικότερο προβληματισμό. Πρώτοι από όλους έσπευσαν να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους σε όλους γιατί ήθελαν τα παιδιά να αποκτήσουν τα απαραίτητα  εφόδια για να μπορέσουν να συμμετέχουν σε όλα τα κοινωνικά ζητήματα με τρόπο ενεργό και ουσιαστικό, ήθελαν οι μαθητές τους να είναι ενεργοί πολίτες της τοπικής κοινωνίας, όχι άβουλα εκτελεστικά όργανα των ισχυρών της εποχής τους. Καλούσαν τους νέους ανθρώπους να σπουδάσουν στα δημόσια (για την εποχή εκείνη) σχολεία, ακόμα κι αν ήταν ειδωλολατρικά, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μερίμνησαν οι ίδιοι να βρεθούν  τα χρήματα για να μπορέσουν να σπουδάσουν νέοι της περιοχής στην οποία έδρασαν.

Ένα από τα πολλά κοινά στοιχεία του βίου τους είναι ότι υπέστησαν πάρα πολλές διώξεις γιατί ενόχλησαν του δυνάστες του λαού τους. Υπέστησαν απίστευτες ταλαιπωρίες, υπέμειναν τα πάνδεινα γιατί προσπάθησαν να φωτίσουν τους ανθρώπους με το φως της γνώσης.

Έγιναν στόχος γιατί καλούσαν το λαό να σκέφτεται, να δρα και να αντιδρά, να αντιστέκεται στην αδικία.

Έγιναν μάρτυρες του αγώνα να γίνει η παιδεία, η γνώση, αγαθό των πολλών προς όφελος όλων κι όχι αγαθό των λίγων για να εξουσιάζουν τους πολλούς!

Κλείνοντας θα ήθελα να δανειστώ μερικές γραμμές από την ακολουθία. « ΕΑΡ ΧΕΛΙΔΩΝ ΟΥ ΚΑΘΙΣΤΗΣΙ ΜΙΑ ΑΙ ΤΡΕΙΣ ΑΗΔΟΝΕΣ ΔΕ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΕΑΡ » ακούγεται μέσα στην Εκκλησία μας.  Δηλαδή  «Ή Άνοιξη δεν έρχεται με ένα χελιδόνι, τα τρία, όμως, αηδόνια του Πνεύματος, οι Τρεις Ιεράρχες, μπορούν να φέρουν την   Άνοιξη στις ψυχές.

Αυτά τα «αηδόνια» τιμούμε σήμερα και το πρότυπο αυτών καλούμαστε να ακολουθήσουμε. Καλούμαστε να γίνουμε κι εμείς ένα από τα πολλά χελιδόνια της χριστιανοσύνης όχι για να γίνουμε καλύτεροι μόνο ως άνθρωποι και ως χριστιανοί, μα να χτίσουμε όλοι μαζί μια καλύτερη και πιο δίκαιη κοινωνία, όπως ακριβώς θα το ήθελε κι ο Ύψιστος.

         

Χρόνια πολλά σε όλους!