Ομιλία Θανάση Κατσίμπελη στην 83η ΓΣ της Δ.Ο.Ε. με θέμα το νέο πειθαρχικό δίκαιο

Νέο πειθαρχικό δίκαιο και εκπαιδευτικοί

Συνάδελφοι καλημέρα.

Ονομάζομαι Θανάσης Κατσίμπελης και εκπροσωπώ τους συναδέλφους μου από το Σύλλογο του Πύργου. 

Ως γενική παρατήρηση στο θέμα του νέου νομοθετικού πλαισίου που μας επέβαλαν τα τελευταία χρόνια από το 2010 και μετά έχω να πω πως δυστυχώς διαπιστώνω πως δεν έχει ενημερωθεί ο κλάδος για όλους τους νόμους που πέρασαν

κι εμείς δεν αντιδράσαμε όπως έπρεπε με αποτέλεσμα να τους βρίσκουμε σήμερα μπροστά μας. Οι νόμοι αυτοί δεν είναι όλοι νόμοι του Υπουργείου μας γιατί είμαστε ταυτόχρονα και Δημόσιοι Υπάλληλοι έστω κι αν δεχτήκαμε σαν κλάδος να μας υποβαθμίσουν καθώς εμείς δεν ανήκουμε στα  ειδικά μισθολόγια, μας υποβάθμισαν βαθμολογικά και γίναμε εκ των πραγμάτων δημόσιοι υπάλληλοι β´ Ή και γ´ κατηγορίας. Οφείλουμε να παραδεχτούμε πως δυστυχώς τους ψήφισαν στη Βουλή τους νόμους αυτούς και υπάρχουν νόμοι που μας αφορούν και ισχύουν για όλους τους δημόσιους υπαλλήλους πλέον, έστω κι αν αγωνιζόμαστε συνδικαλιστικά για την ακύρωσή τους ή και την τροποποίησή τους.

Δυστυχώς δεν υπάρχει καμία κωδικοποίηση της νομοθεσίας του δικαίου της εκπαίδευσης και αυτό το αίτημα ίσως θα μπορούσε να γίνει δική μας πρωτοβουλία γιατί η πολυνομία και οι διάσπαρτες διατάξεις βολεύουν αυτούς που θέλουν να μας διαιρούν και βολεύονται με αυτή τη διαίρεση.

Είναι σημαντικό για όλους μας να γνωρίζουμε το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της εκπαίδευσης και τα υπηρεσιακά θέματα, αλλά και το σύνολο των θεμάτων  και των προβλημάτων της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών. Πάνω στη γνώση αυτή στηρίζουμε τον αγώνα μας για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των συναδέλφων, πόσο μάλλον όταν ο αγώνας μας αντιτίθεται στο πνεύμα και την αντίληψη των εγκυκλίων.

Στο πλαίσιο αυτό οφείλουμε να αναγνωρίσουμε όλοι ως ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός πως τον τελευταίο χρόνο είχαμε επιτέλους στη ΔΟΕ  μια αποτελεσματική νομική σύμβουλο που κατάφερε να καταδείξει τις αδυναμίες του νομοθετικού πλαισίου και τις άστοχες κινήσεις για την υλοποίησή του που οδήγησε πολλές φορές το υπουργείο σε αναδιπλώσεις. Με σοβαρότητα επιλέξαμε να επικαλούμαστε εμείς το νόμο και το Σύνταγμα το οποίο έχουμε ορκιστεί πρωτίστως να υπηρετούμε. Διότι μας λένε για Επίορκους αλλά Επίορκοι υπάλληλοι κανονικά δεν είναι αυτοί που δεν τηρούν τις αντισυνταγματικές εγκυκλίους αλλά αυτοί που δεν τηρούν το Σύνταγμα. Είναι σημαντικό πως εμείς έχουμε το Σύνταγμα με το μέρος μας κι εμείς σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς προασπίζουμε τις συνταγματικές διατάξεις που θέτουν ως προτεραιότητα του κράτους την εθνική μας Παιδεία. Κι αν διαφωνούν σε αυτό οι αριστεροί συνάδελφοί μας θα τους θυμίσω την ιστορική φράση του Ηλία Ηλιού που έλεγε " ταράξτε τους στη νομιμότητα".

Σε ότι αφορά τα νέα Πειθαρχικά : Όλοι γνωρίζαμε πως μια ιδιαίτερα σημαντική αρμοδιότητα των υπηρεσιακών συμβουλίων ήταν παλαιότερα και η λειτουργία τους ως πειθαρχικών συμβουλίων. Η αρμοδιότητα αυτή καταργήθηκε. Οι αιρετοί μας πλέον δεν συμμετέχουν στα νέα πειθαρχικά. Στο ΦΕΚ 54/Α’/14-03-2012 δημοσιεύτηκε ο ν.4057/2012 «Πειθαρχικό Δίκαιο Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου», με τον οποίο αντικαταστάθηκε το κεφάλαιο ΣΤ’ του Μέρους Δ’ και το Μέρος Ε’ του Υπαλληλικού Κώδικα (ν.3528/2007).

Τα πειθαρχικά συμβούλια είναι τριμελή, συνεδριάζουν δημόσια και αποτελούνται από:

α) Τον Πρόεδρο, ο οποίος είναι πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή εφέτης ή πρόεδρος πρωτοδικών ή πρωτοδίκης των διοικητικών ή των πολιτικών δικαστηρίων ή αντεισαγγελέας εφετών ή εισαγγελέας ή αντεισαγγελέας πρωτοδικών με τον αναπληρωτή του.

β) Ένα (1) μέλος, το οποίο είναι πάρεδρος ή δικαστικός αντιπρόσωπος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με τον αναπληρωτή του.

γ) Ένα (1) μέλος, το οποίο είναι μόνιμος υπάλληλος, προϊστάμενος Διεύθυνσης Υπουργείου, Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Περιφέρειας ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι υπηρετούν στην έδρα του και δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα του οργάνου που εκδίδει την απόφαση σύστασης του οικείου Πειθαρχικού Συμβουλίου. Οι ανωτέρω υποδεικνύονται από τον Πρόεδρο του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, ύστερα από κλήρωση σε δημόσια συνεδρίαση του Δευτεροβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 9 του άρθρου 146Β.

Οι αποφάσεις των πειθαρχικών συμβουλίων πολλές φορές είναι καθοριστικές για την υπηρεσιακή σταδιοδρομία όλων των Δ.Υ αλλά και των εκπαιδευτικών. Είχε παρατηρηθεί πως πολλές φορές δεν ακολουθούνταν στοιχειώδεις κανόνες της πειθαρχικής δικονομίας.

Μια σημαντική όμως πρόταση θα ήταν να εισαχθεί ως θεσμός ο «συνήγορος του εκπαιδευτικού» ώστε κάθε συνάδελφος να έχει την απαραίτητη νομική στήριξη όταν διώκεται για θέματα που αφορούν την υπηρεσία του.

Διαβάζουμε στο νέο υπαλληλικό κώδικα και στο  Άρθρο 107 παράγραφος 1 όπου αναφέρονται τα πειθαρχικά παραπτώματα:

περ. ιθ’ : "προκειμένου να ενισχυθεί η αξιοκρατία και η ισότητα κατά την αξιολόγηση των υπαλλήλων ορίζεται ως ιδιαίτερο πειθαρχικό παράπτωμα η αδικαιολόγητα μη έγκαιρη σύνταξη ή η σύνταξη μεροληπτικής έκθεσης αξιολόγησης ή η σύνταξη έκθεσης με κρίσεις ή χαρακτηρισμούς που δεν εξειδικεύονται με αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων".

Πολύ φοβάμαι λοιπόν με βάση το παραπάνω  πως αν ξεκινήσει η εφαρμογή της αξιολόγησης ως έχει του χρόνου και δεν την αναστείλουμε θα οδηγηθούμε σε μια ανθρωποφαγία και έναν αλληλοσπαραγμό αφού οι εμπνευστές των διάσπαρτων διατάξεων προφανώς επιθυμούν κάτι τέτοιο ώστε να μην είμαστε ενωμένοι σαν κλάδος και επιδιώκουν να μας φέρουν σε συνθήκες του 1905.Τότε το 1905 προκλήθηκε μεγάλη αναταραχή στους δασκάλους λόγω της ψήφισης νόμου, με τον οποίο επιβλήθηκε η καταστροφική για τη δημοτική εκπαίδευση διαβάθμιση. Καταργήθηκαν ουσιαστικά τα διδασκα­λεία και οι δάσκαλοι υποβιβάστηκαν. Σας θυμίζει κάτι; Για να γίνει κατανοητό το πρόβλημα που δημιουργήθηκε τότε αρκεί να τονιστεί ότι οι δάσκαλοι χωρίζονταν σε μικροομάδες οι οποίες είχαν αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα γεγονός το οποίο όχι μόνο δεν τους επέτρεπε να συ­νεργάζονται, αλλά αντίθετα αντιμάχονταν η μια ομάδα την άλλη. Όταν τότε τελικά με αγώνες που οδήγησαν σε αλλαγές της νομοθεσίας αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα αυτό δημιουργήθηκε μια βάση ενότητας στους δασκάλους αλλά και στους υπόλοιπους δημόσιους υπαλλήλους και στη βάση αυτή αντιμετωπίζονταν τα κοινά οικονομικά και αλλά προβλήματα. Στη συνέ­χεια έγινε κατανοητό ότι υπήρχε ανάγκη συνένωσης όλων των συλλόγων σε ομοσπονδία. Αυτό έγινε τε­λικά στις 21 Απριλίου 1921 ύστερα από απόφαση καταστατικού συνεδρίου το οποίο αποφάσισε την ί­δρυση της "Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος".

Εισαγωγή- Θεσμικό πλαίσιο

Είτε το θέλουμε, είτε όχι αποτελούσε και αποτελεί μια πραγματικότητα πως Οι εκπαιδευτικοί ΠΕ και ΔΕ υπάγονται στις διατάξεις του αναθεωρημένου Υπαλληλικού κώδικα.

«Πειθαρχικό Δικονομικό Δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων δικαίου που ρυθμίζουν τη διαδικασία η οποία κατατείνει στη με δικανική μορφή πραγμάτωση του ουσιαστικού πειθαρχικού δικαίου χάριν της αποκατάστασης και εμπέδωσης της υπηρεσιακής ευταξίας» ( Β.Κούτας)

• Σπουδαιότερες δικονομικές πράξεις είναι η εντολή για διενέργεια προκαταρκτικής  έρευνας, Ε.Δ.Ε. ή πειθαρχικής ανάκρισης, οι καταθέσεις μαρτύρων και διωκομένου, η κλήση σε απολογία, το παραπεμπτήριο έγγραφο, η πειθαρχική απόφαση κλπ.

• Η ουσιώδης και κοινωνικά αναγκαία αρχή «καμιά ποινή άνευ δίκης» στο Πειθαρχικό Δίκαιο μπορεί να διατυπωθεί ως εξής : «καμιά ποινή άνευ απολογίας». Επίσης η αρχή «καμία δίκη χωρίς προηγούμενη ποινική δίωξη» στο πειθαρχικό δίκαιο μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: «καμία δίκη χωρίς προηγούμενη πειθαρχική δίωξη».

• Τα ποινικά αδικήματα προσδιορίζονται ως προς την αντικειμενική τους υπόσταση σαφώς στο νόμο, ενώ το αν υφίσταται παράβαση υπηρεσιακού καθήκοντος και άρα πειθαρχικό παράπτωμα, απόκειται στην υποκειμενική κρίση του πειθαρχικού οργάνου. Κι’αυτό γιατί η συμπεριφορά του υπαλλήλου αντίθετη με το υπηρεσιακό καθήκον και βλαπτική για τη δημόσια υπηρεσία είναι δυνατό να εκδηλωθεί με πολυποίκιλες μορφές, τις οποίες δεν είναι δυνατό να προβλέψει εκ των προτέρων ο νομοθέτης. (Αριθμ. 116/2004 Γ Τμήμα ΣτΕ )

Η πειθαρχική εξουσία ασκείται μόνο στους δημόσιους υπαλλήλους και ως εκ τούτου η έκτασή της είναι περιορισμένη. Δεν έχει εφαρμογή ο κανόνας non bis in idem (ουδείς , δικάζεται δυο φορές για το ίδιο αδίκημα) , αφού μπορεί να ασκηθεί παράλληλα με την πειθαρχική δίωξη και ποινική δίωξη. Ο πιο πάνω κανόνας εφαρμόζεται βέβαια όταν η πράξη συνιστά μόνο πειθαρχικό παράπτωμα. Δηλαδή αν κάποιος υπάλληλος καταδικασθεί ή αθωωθεί αμετάκλητα  ή αν κηρυχθεί παύση της πειθαρχικής του δίωξης, δεν επιτρέπεται να ασκηθεί σε βάρος του νέα δίωξη για την ίδια πράξη του ή παράλειψή του.

Συνάδελφοι, όλοι γνωρίζουμε πως η φύση του λειτουργήματος του δασκάλου είναι ιδιαίτερη. Βεβαίως υπάρχουν κατηγορίες πράξεων που μόνο με την κατηγορία δεν μπορεί κάποιος συνάδελφος να παραμένει στην τάξη (π.χ αν τον κατηγορήσουν για παιδεραστία). Από την άλλη πλευρά όμως δεν γίνεται και να κατηγορείται κάποιος για πράξεις όχι τόσο σοβαρές (πχ μια ιδιωτική διαφορά που προκάλεσε μια μήνυση) και χωρίς να καταδικαστεί κάποιος να εφαρμόζονται τόσο αυστηρές κυρώσεις. Να τον διώχνουν από την τάξη του, να τον καθιστούν όμηρο της κατηγορίας. Αν αθωωθεί ο εκπαιδευτικός πώς θα επιστρέψει ξανά στους μαθητές του; Παραβιάζεται έτσι το «τεκμήριο της αθωότητας», μια θεμελιώδης ποινική αρχή που κατοχυρώνεται τόσο από το ελληνικό όσο και το διεθνές δίκαιο. Επί της ουσίας, επιβάλλεται πειθαρχική ποινή πριν την εκδίκαση και την οριστική καταδίκη του εκπαιδευτικού για πράξεις μάλιστα εκτός υπηρεσίας που μπορεί να αφορούν και ιδιωτικές διαφορές.

Συνάδελφοι έχουμε μεγάλη δύναμη όταν είμαστε όλοι μαζί. Μεγάλη επιρροή και διασπορά στην ελληνική επικράτεια. Θα πρέπει όμως να πείσουμε και την κοινωνία για τα δίκαια των αιτημάτων μας. Να την πείσουμε πως εμείς αγωνιζόμαστε για το μέλλον των παιδιών τους και εμείς βλέπουμε μπροστά.

Συνάδελφοι χρειαζόμαστε και τη νομική στήριξη από τη νομική σύμβουλο της ΔΟΕ. Όσο κι αν την απαξιώνουν κάποιοι ως μορφή αγώνα είναι ιδιαίτερα σημαντική σε κάθε σύλλογο αλλά και στη ΔΟΕ.

Είναι σημαντικό εμείς να είμαστε μπροστά και να θέτουμε ολοκληρωμένες προτάσεις ώστε να προλαβαίνουμε αυτές που θέλουν να μας επιβάλλουν και να ακυρώνουμε αυτές που μας έχουν ήδη επιβάλλει και είναι αντισυνταγματικές.

Είναι σημαντικό ξαναλέω να επικαλούμαστε εμείς τη συνταγματική τάξη και τη νομιμότητα και όχι αυτοί που θέλουν να καταργήσουν τις συνταγματικές διατάξεις που κατακτήθηκαν με αγώνες.

Θα τα καταφέρουμε να είμαστε άξιοι συνεχιστές του ιστορικού σωματείου  της ΔΟΕ μόνο αν είμαστε ενωμένοι και αν καταφέρουμε να έχουμε μαζί στους αγώνες  μας και ολόκληρη την κοινωνία.