Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.: Ανακοίνωση για τον Προγραμματισμό και την Αποτίμηση του Εκπαιδευτικού Έργου των Σχολικών Μονάδων

Η Δημοκρατική Ανεξάρτητη Κίνηση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) με ανακοίνωσή της στις 27/03/2018, όταν ακόμα ήταν υπό συζήτηση το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας για την «Αναδιοργάνωση των Δομών Υποστήριξης και άλλες διατάξεις», στο τμήμα που αφορούσε στην «Αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση», επισήμανε:

«Στο άρθρο 50, ο Υπουργός Παιδείας απαντά με θετικό τρόπο στο αίτημα της Δ.Ο.Ε. για κατάργηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου της αξιολόγησης – χειραγώγησης. Καταργείται το Π.Δ. 152/2013 και τα σχετικά άρθρα του Ν.3848/2010 ενώ στο προηγούμενο άρθρο γίνονται ανάλογες ρυθμίσεις σε σχέση με την Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.

Έχουν όμως προηγηθεί τα άρθρα που αφορούν την αξιολόγηση των στελεχών τα οποία διαλύουν την ψευδαίσθηση ότι η κατάργηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου θα σήμαινε και κατάργηση της αξιολόγησης – χειραγώγησης, αφού αυτό που φέρνουν τα άρθρα 37-43 δεν διαφέρει σε τίποτα απ’ αυτήν.

·        Αξιολογική, αριθμητική κατάταξη, δηλαδή κατηγοριοποίηση.

·        Χαρακτηρισμοί για τα στελέχη, όπως «μέτρια», «ανεπαρκή» και «ακατάλληλα».

·        Αξιολόγηση «βάση ανώνυμου ερωτηματολογίου».

·        Δυνατότητα ένστασης μόνο για βαθμολογία μικρότερη του 75.

·        Συμμετοχή των αξιολογητών στο όργανο εξέτασης των ενστάσεων.

Όσο για την αυτοαξιολόγηση, πολύ εύκολα μετατρέπεται σε αξιολόγηση και μάλιστα εκτός οποιουδήποτε επιστημονικού πλαισίου αφού εμπλέκεται το σχολικό συμβούλιο (δηλαδή γονείς και τοπική αυτοδιοίκηση). Θυμίζουμε ότι οι αρμοδιότητες του σχολικού συμβουλίου σε καμία περίπτωση δεν προβλέπουν τέτοιου είδους λειτουργία. Όσο για το ρόλο που μπορεί να παίξουν οι εκπρόσωποι των Ο.Τ.Α., μια γρήγορη και μόνο ματιά στις θέσεις της Κ.Ε.Δ.Ε. για τη δημόσια εκπαίδευση αρκεί…

Επιπλέον, το άρθρο 47 αναφέρεται σε σύνδεση της «ανατροφοδοτικής αποτίμησης» με τη «συστηματική επιμόρφωση», η οποία, αν και υποτίθεται ότι θα κατείχε περίοπτη θέση στο σχέδιο νόμου, μόνο επιφανειακά και προσχηματικά αναφέρεται.

Αυτό που δημιουργεί έντονο προβληματισμό και ανησυχία είναι το γεγονός ότι τόσο οι θεματικοί άξονες όσο και ο  τύπος των εκθέσεων… θα καθορίζονται με Υπουργική Απόφαση (έπειτα από εισήγηση του Ι.Ε.Π.).

Τέλος, είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για μια παιδαγωγική ανατροφοδοτική διαδικασία στο πλαίσιο της πολυδιαφημιζόμενης «αυτονομίας» του συλλόγου διδασκόντων, αλλά, επί της ουσίας, για αξιολόγηση από εξωτερικό αξιολογητή – μονοπρόσωπο όργανο (Συντονιστής Εκπαιδευτικού Έργου) αφού οι εκθέσεις προγραμματισμού και αποτίμησης υποβάλλονται σ’ αυτόν και αναπέμπονται με παρατηρήσεις οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη. Επιπρόσθετα στοιχεία των εκθέσεων αυτών θα καταχωρούνται με ευθύνη του Προϊσταμένου του ΠΕ.ΚΕ.Σ. στη βάση του «μεγάλου αδελφού» της εκπαίδευσης, του πληροφοριακού συστήματος myschool (άρθρο 8 παρ. 5).

Μετά από όλα τα παραπάνω και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αρκετοί  εκπαιδευτικοί έχουν ήδη αξιολογηθεί μέσω της αξιολόγησης στις διοικητικές δομές του Υπουργείου καθώς και με το ότι στελέχη θεωρούνται πλήθος εκπαιδευτικών (από υποδιευθυντές και «άνω»), αναρωτιέται κανείς πόσοι θα είναι τελικά αυτοί που δεν θα «αξιολογηθούν» (ιδιαίτερα με τον περιορισμό των δυο θητειών)!

Διγλωσσία, δηλαδή, για μια ακόμη φορά από την κυβέρνηση. Από τη μια καταργεί το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και από την άλλη «στα μουλωχτά» εφαρμόζει την αξιολόγηση (που κάποτε καταδίκαζε) και εδραιώνει την κουλτούρα της. Αξιολόγηση που καμία σχέση δεν έχει με μια εκπαιδευτική διαδικασία ανατροφοδότησης που οδηγεί στη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου και αναβαθμίζει τη δημόσια εκπαίδευση. Καθαρή κοροϊδία…»

Η Δημοκρατική Ανεξάρτητη Κίνηση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.) σε σχέση με την αξιολόγηση των στελεχών της εκπαίδευσης, είχε εκφράσει τη θέση για κήρυξη απεργίας – αποχής όταν θα έρθει η στιγμή της υλοποίησης. Aπό τη στιγμή που το ισχύον πλαίσιο δεν έχει αλλάξει στην κατεύθυνση που ζητάει το εκπαιδευτικό κίνημα, η θέση μας αυτή παραμένει ίδια.

Σε ό,τι αφορά στον προγραμματισμό και την αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου, όπως αυτά αποτυπώνονται στην Υπουργική Απόφαση 1816/ΓΔ4/7-1-2019 (Φ.Ε.Κ. Β΄ αρ. φύλλου 16 της 11/01/2019), η εφαρμογή της οποίας ισχύει από την έναρξη του σχολικού έτους 2019-2020, ως Δημοκρατική Ανεξάρτητη Κίνηση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.), μακριά από δήθεν «επαναστατικές κορώνες» του «όχι σε όλα», επισημαίνουμε τα παρακάτω:

·        Η συγκεκριμένη Υπουργική Απόφαση έρχεται να υλοποιήσει τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 7 του άρθρου 47 του Ν.4547/2018 «Αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις» που αναφέρει: «Οι θεματικοί άξονες αναφοράς του προγραμματισμού και της αποτίμησης, καθώς και ο τύπος των σχετικών εκθέσεων καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Ι.Ε.Π.»

·        Εκτιμούμε πως είναι σε θετική κατεύθυνση το γεγονός ότι οι θεματικοί άξονες αναφοράς και οι αντίστοιχες παράμετροί τους όπως προβλέπονται στο άρθρο 1 της συγκεκριμένης Υ.Α. θα αποτυπώνονται με μια περιγραφική διαδικασία χωρίς να περιέχουν ποσοτικούς δείκτες που θα μπορούσαν, ενδεχόμενα, να χρησιμοποιηθούν σε μια διαδικασία αξιολόγησης που θα παρέπεμπε σε αξιολόγηση-χειραγώγηση.

·        Υπάρχουν σημεία στις παραμέτρους των θεματικών αξόνων που είναι εντελώς εκτός μιας ενδεχόμενης παρέμβασης από τη σχολική μονάδα μιας και, για παράδειγμα:

o       ζητείται αναφορά και προγραμματισμός ενεργειών για την «αξιοποίηση των οικονομικών πόρων που διαθέτει η Πολιτεία για την πιο αποτελεσματική λειτουργία του σχολείου σε σχέση με την εξυπηρέτηση των αναγκών της σχολικής κοινότητας» τη στιγμή που τα χρήματα που διατίθενται στα σχολεία για την κάλυψη των αναγκών τους είναι τόσο περιορισμένα (π.χ. λειτουργικές δαπάνες από ΚΑΠ, δαπάνες επισκευών από ΣΑΤΑ, μισθοδοσίες καθαριστριών από ΙΝΕΔΙΒΜ κ.α.) που βρίσκονται στα όρια της «ανεπάρκειας»!

o       ζητείται προγραμματισμός ενεργειών για την «αποδοτικότερη διοικητικά λειτουργία του σχολείου» εισάγοντας τη λογική της «απόδοσης» τη στιγμή που το συνολικό πλαίσιο της διοικητικής λειτουργίας του σχολείου (όργανα διοίκησης, καθήκοντα, λειτουργία κ.α.) είναι ασφυκτικό και καθορίζεται αυστηρά από κείμενες διατάξεις.

·        Στις συμπερασματικές εκθέσεις που συμπληρώνουν τα ΠΕ.Κ.Ε.Σ. και υποβάλλουν στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής υπάρχουν πίνακες που συμπληρώνονται με αριθμητικά στοιχεία (ο πρώτος πίνακας αφορά στο πλήθος των υλοποιημένων σχεδίων δράσεις ανά θεματικό άξονα και παράμετρο ενώ στον δεύτερο αποτυπώνεται ο αριθμός των σχεδίων δράσης που προτάθηκαν αλλά και υλοποιήθηκαν από τα σχολεία) οι οποίοι αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο, ακόμα και σε μελλοντικό χρόνο, να υπάρχει κατάταξη των σχολείων του ΠΕ.Κ.Ε.Σ. με τα στοιχεία αυτά.

·        Η διατήρηση στη «διακριτική ευχέρεια» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας της δυνατότητας με μία νέα υπουργική απόφαση να τροποποιήσει τους θεματικούς άξονες, τον τρόπο αποτύπωσής τους από περιγραφικό σε μεικτό ή/και καθαρά ποσοτικό που παραπέμπει σε λογικές ταξινόμησης και κατάταξης των σχολικών μονάδων αλλάζοντας, ουσιαστικά, τη στόχευση και τη φιλοσοφία που πρέπει να διέπει τη λειτουργία προγραμματισμού και αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου ως δράση που πρέπει να βρίσκεται ως εσωτερική διαδικασία του συλλόγου διδασκόντων είναι, αν μη τι άλλο, προβληματική.

Υπάρχει χρόνος μιας και η όλη διαδικασία θα τεθεί σε ισχύ την επόμενη σχολική χρονιά να υπάρξουν αλλαγές και στην Υ.Α. αλλά και στα άρθρα του Ν.4547/2018. Ειδικότερα, πρέπει να καταστεί σαφές και ξεκάθαρο πως οι απόψεις του Σχολικού Συμβουλίου στις οποίες γίνεται αναφορά στο άρθ. 47 παρ. 3 αφορούν αποκλειστικά στις αρμοδιότητες που αυτό έχει και καμία εμπλοκή δεν μπορεί να έχει με το παιδαγωγικό έργο που επιτελείται μέσα στη σχολική μονάδα.

Επίσης θα πρέπει να είναι σαφές ότι η τελική απόφαση για τον προγραμματισμό και την αποτίμηση θα πρέπει να είναι στην αρμοδιότητα του Συλλόγου Διδασκόντων χωρίς να είναι υποχρεωτική η ενσωμάτωση των όποιων παρατηρήσεων του Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου τόσο στο στάδιο του προγραμματισμού όσο και της αποτίμησης.

Καλούμε:

·        τα ΠΕ.Κ.Ε.Σ. και τους Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου να μην προτρέξουν να εφαρμόσουν από τώρα την Υ.Α. στέλνοντας φόρμες και πίνακες στις σχολικές μονάδες. Οι συνάδελφοι πρέπει να ενημερώσουν άμεσα τους Συλλόγους Εκπαιδευτικών σε περίπτωση που προσπαθήσουν Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου να επιβάλλουν αυθαίρετα ένα πλαίσιο το οποίο θα παραπέμπει σε διαδικασίες αξιολόγησης – χειραγώγησης.

·        Την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να προχωρήσει άμεσα στην τροποποίηση των σχετικών διατάξεων.

Δηλώνουμε ότι ως μέλη της Δημοκρατικής Ανεξάρτητης Κίνησης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σεβόμενοι τη θεσμική λειτουργία τόσο στους Συλλόγους Εκπαιδευτικών Π.Ε. όσο και στο Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. θα υπερασπιστούμε με την υιοθέτηση και εφαρμογή των θέσεων του συνδικαλιστικού κινήματος το σχολείο της δημοκρατίας και της παιδαγωγικής ελευθερίας. 

Από τη Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.