180 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΖΥΓΟ
Σεβασμιότατε,
Εντιμότατοι ΄Αρχοντες της Εύβοιας
Αξιότιμοι
κύριοι των Ενόπλων Δυνάμεων και Φορέων του Νομού μας
Σεβαστοί
Πατέρες Αγαπητά παιδιά Σεβαστό εκκλησίασμα,
1833 - 2013
Τύχη Αγαθή
και την βοήθεια του Πανάγαθου Θεού και των Αγίων του Νησιού μας
Αξιωθήκαμε
όλοι εμείς να τιμούμε και γιορτάζουμε σήμερα τα 180 Χρόνια
Απελευθέρωσης της Εύβοιας από τον Τουρκικό ζυγό .
Όταν η
Ελλάδα ξεσηκώθηκε για να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό , η Εύβοια δεν έμεινε
αμέτοχη σε αυτό τον ξεσηκωμό.
Η Φιλική
Εταιρεία έριχνε τα δίχτυα της προσπαθώντας να μυήσει όσους εκλεχτούς είχε η
Εθνότητα, κατά την κρίσιμη και ηλεκτρισμένη εκείνη εποχή.
΄Οπως στην Αχαΐα
εμπιστεύτηκε τον Αγώνα στον Παλαιών Πατρών Γερμανό , έτσι και στην Εύβοια , ο
κλήρος έπεσε στον Γρηγόριο Αργυροκαστρίτη και από τους πρώτους που
κοινώνησε το μυστικό της Φιλικής Εταιρείας ήταν ο Αρχιμανδρίτης Μακάριος
Βαρλαάμ , ο οποίος εξαπέλυσε τις πρώτες επαναστατικές προκηρύξεις
καλώντας τους χωριάτες και τους αγρότες να κατεβούν στον αγώνα για να
λευτερώσουν την πατρίδα.
Με
προθυμία και αφέλεια, με σιγουριά και αυτοπεποίθηση και βαθειά την
Πίστη τους στο Θεό, έτρεξαν οι χωριάτες αφήνοντας τα χωράφιά τους και οι
βοσκοί τις στάνες τους σχημάτισαν τον πλέον παράξενο στρατό
οπλισμένοι άλλοι με γκλίτσες, άλλοι με δρέπανα και δικέλλες και άλλοι με
σφεντόνες και σουγλιά, και πολλοί λίγοι με ντουφέκια και μαχαίρια, αλλά
με την θεία φλόγα του ενθουσιασμού, έτρεξαν στο στρατόπεδο του ΄Αγιου.
Όμως ο
επίσημος αγώνας ξεκίνησε από την ΛΙΜΝΗ ναυτική τότε δύναμη που σε
συνεννόηση με τους απέναντι Τρικαιριώτες με τα πλοία τους , και από ξηρά και από
θάλασσα όδευσαν προς την Ιστιαία που ήταν στη δικαιοδοσία του Αλή
Πασά και με αρχηγό των Ευβοέων τον Βερούση Μουτσανά συγγενή του Οδυσσέα
Ανδρούτσου δίνουν την πρώτη και νικηφόρο μάχη στην Εύβοια μα και τον πρώτο
νεκρό τον Αθανάσιο Κορφιάτη.
Και προχώρησαν
προς το στρατόπεδο του Αγίου όπου ο Βαρλαάμ έγραψε προς τους
Τούρκους επιστολή λέγοντας: « Γνωρίζετε αγάδες από τα κιτάπια σας , ότι ο από
Θεού ορισμένος καιρός της εξουσίας σας επέρασε , δεν θέλει να μας
έχετε ραγιάδες πλέον, να προσκυνήσετε και να πάρετε όσα πράγματα
σηκώνετε και να πάτε όπου θέλετε, Σας υποσχόμαστε να διαφυλάξουμε την
τιμή σας αφού αφήσετε τα άρματά σας. Εμείς τη γη που μας πήρατε ζητούμε να
πάρουμε πίσω και τίποτε άλλο.»
Εδώ
ανεμίστηκαν και οι πρώτες σημαίες των σωμάτων και ευλογήθηκαν από τον Βαρλαάμ
σε μυσταγωγική λειτουργία. ΄Ηταν άσπρες με κόκκινο σταυρό στη μέση.
- 2 -
Μετρήθηκαν
οι στρατιώτες και βρέθηκαν πεντακόσιοι πενήντα , μα κάθε μέρα πλήθαιναν
και φτάσανε στους χίλιους και δύο και δυόμιση χιλιάδες όλοι με τον
προαναφερόμενο οπλισμό. Ο ναύαρχος Αλέξανδρος Κριεζής βλέποντάς τους έργαψε στο
ημερολόγιό του « με ετούτους θα πολεμήσουμε τον εχθρό;
Και φτάνουμε
στα Ψαχνά, στη Καστέλλα, τα Βρυσάκια.
Βρυσάκια και
περιοχή Ψαχνών ο Μαραθώνας και το Βατερλό της Ευβοικής Επανάστασης. Εδώ φτάνει
ο Αγγελής Γοβιός ο Λιμνιός ο « Αετός της Εύβοιας» αρχιεπαναστάτης,
ανυπότακτος, χαρακτήρας που σπούδασε τις τέχνες του πολέμου στην
αυλή του Αλή Πασά, και αναλαμβάνει αρχιστράτηγος του Αγώνα αφού ο
Βερούσης αποδείχθηκε ανάξιος αρχηγός, πότης που οδήγησε το στράτευμα σε
οινοποσία και πλιάτσικο. Στα Βρυσάκια γράφεται μια από τις σπουδαιότερες
μάχες .
Στη περιοχή
Ψαχνών αφήνει την τελευταία του πνοή ο Αγγελής Γοβιός , ο αδελφός του
Αναγνώστης και ο Κώτσος μετά από προδοσία.
ΕΡΕΤΡΙΑ Το Νοέμβριο του 1823, ένα σώμα στρατιωτών του Οδυσσέα
Ανδρούτσου φεύγει από το Αλιβέρι πάνω σε πλοίο του Ψαριανού
Ανδρέα Δομεστίνη αποβιβάζεται στο Πεζονήσι το οχυρώνει , και από εκεί οι
επαναστάτες χτυπάνε τα Τουρκικά στρατεύματα που κατευθύνονται προς το
Αλιβέρι.
ΑΛΙΒΕΡΙ Η
πρώτη κατάληψη του Αλιβερίου γίνεται από τον επίσκοπο Καρύστου
Νεόφυτο τον Αύγουστο του 1821 που με σώμα νησιωτών αποβιβάζεται
στην πόλη την καταλαμβάνει και αρχίζει να οργανώνει τον επαναστατικό αγώνα στη
νότια Εύβοια. Με τον Νεόφυτο συντάχθηκαν και οι περιφερόμενοι οπλαρχηγοί Βάσος
και Ράντος. Στο λιμάνι έχει φτάσει η γολέτα του Τομπάζη και μερικά
ακόμη πλοία. Ο επίσκοπος άρχισε να περιπλέει τα παράλια της Ν. Εύβοιας
και ετοιμάζει την εκστρατεία για την Κάρυστο. Το σχέδιο όμως αποτυγχάνει λόγω
προδοσίας.
Στις 5
Ιανουαρίου του 1822 φτάνει μέσω θαλάσσης στο Αλιβέρι , από τον Κάλαμο Αττικής ,
σώμα Μανιατών υπό τον Ηλία και τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, .
Ο στρατός
από τα Στύρα και ο Νεόφυτος με την γολέτα του Τομπάζη φθάνουν και
στρατοπεδεύουν στα Στύρα στη θέση « Γκισούρι» όπου ο θάνατος του Μαυρομιχάλη
στη μάχη στων Στύρων, οδηγεί στην αποτυχία της εκστρατείας και στη διάλυση
του στρατεύματος.
ΚΥΜΗ Θα σταθούμε για λίγο στους Κήπους το μικρό αυτό χωριουδάκι όπου
στη θέση Κυλιαρή έγινε το 1823 φονικότατη μάχη με αρχηγούς εκ μέρους των
Ελλήνων τον Κριεζή και Τομαρά κατά του Ομέρ Πασά. Οι Ελληνες πολέμησαν
γενναία βρέθηκαν όμως σε υπέρτερες δυνάμεις και αναγκάστηκαν να
υποχωρήσουν αφήνοντας 300 νεκρούς και οι Τούρκοι διπλάσιους. Εδώ έπεσε ανδρείως
πολεμώντας ο Ηπειρώτης οπλαρχηγός Τομαράς. Ο Κριεζώτης σώθηκε με 60
άνδρες και κατέφυγε στο Μετόχι με την γυναίκα του πέντε ημερών λεχώνα.
- 3 -
Οι μοναχοί
της Μονής Αγίου Δημητρίου, Οκτωνιάς, Καταρρακτη επαναστάτησαν κατά των
Τούρκων με επι κεφαλής τον ηγούμενο Παίσιο . Ο Ομέρ μπέης της Καρύστου
συλλαμβάνει τον Παίσιο και άλλους εννέα μοναχούς τους μεταφέρει στα
Αλώνια του Οριό και εκεί σουβλίζει πρώτα τον ηγούμενο Παίσιο και δεύτερο
τον ιερομόναχο Προκόπιο. Οι υπόλοιποι μοναχοί γλίτωσαν τον μαρτυρικό θάνατο ,
γιατί έφτασε έφιππος γραμματοκομιστής, καλώντας τον Ομέρ μπέη να
πάει στη Χαλκίδα
ΣΤΥΡΑ 12 Ιανουαρίου 1822 στο λόφο του Κοκκινόμυλου , γράφεται μια από τις
τραγικότερες σελίδες της Ιστορίας. Ο Ηλίας Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης που
είχε σπέυσει να βοηθήσει τον Ευβοικό Αγώνα , ταμπουρωμένος μέσα σε ένα
ανεμόμυλο μαζί με τα παλικάρια του βρίσκει μαρτυρικό θάνατο με
λιθοβολισμό.
ΜΑΡΜΑΡΙ Ο Φαβιέρος τον Μάρτιο του 1826 μετά την αποτυχία της πολιορκίας της
Καρύστου οχυρώνεται με τα παλικάρια του και ο Κριεζώτης γράφει στο
ημερολόγιό του. « Πολλά υπέφεραν οι στρατιώτες στο στρατόπεδο του
Φαβιέρου. Πείνα ασθένειες, έλλειψη πολεμοφοδίων στερούμενοι άρτου
και νερού τρώγοντας χόρτα . Ηταν κάτωχροι και ισχνοί. Σώθηκαν ως εκ θαύματος.
Η ΚΑΡΥΣΤΟΣ δεν ήταν από τις πρώτες πόλεις που ξεσηκώθηκαν κατά των
Τούρκων και τούτο γιατί ήταν η πλέον στενά πολιορκιμένη
πόλη της Ευβοιας που έχυσε ποτάμια αίμα για την λευτεριά.
Ο Επίσκοπος
Νεόφυτος, ο Μαυρομιχάλης, ο Βάσσος , ο Κριεζώτης, ο Ανδρούτσος, ο Φαβιέρος,
απέτυχαν να καταλάβουν την Κάρυστο αφήνοντας χιλιάδες νεκρούς στα πεδία
των μαχών.
Μετά την
οριστικοποίηση της απόφασης για την υπό όρους ένταξη της Ευβοιας
στο ελεύθερο Ελληνικό κράτος, οι βιοπραγίες των Τούρκων κατά των Ελλήνων και οι
βιασμοί είναι απερίγραπτοι.
Χρειάστηκε η
παρέμβαση Ρωσικού πλοίου και του πλοιάρχου προς τον
Τούρκο διοικητή της Καρύστου ,
για να αλλάξει η τουρκική συμπεριφορά προς τους Ελληνες της Νότιας
Ευβοίας.
ΧΑΛΚΙΔΑ 25η
Μαρτίου 1833 με το παλαιό ημερολόγιο, 7η Απριλίου με το
καινούργιο , ο Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός παραλαμβάνει από τον εκπρόσωπο του Ομέρ
Μπέη της Καρύστου Χατζή Ισμαήλ τα κλειδιά του Κάστρου, επισημαίνοντας την
Λευτεριά της Ευβοιας.
Αυτή η Λευτεριά αξιοσέβαστοι ακροατές μας δεν κερδήθηκε μόνο από την
συμφωνία των τριών μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων, αλλά και από την θυσία των
χιλιάδων νεκρών που πότισαν τούτη την Ευβοϊκή γη με την θυσία της ζωής
τους και το αίμα τους.
Είθε ο Πανάγαθος Θεός να αξιώνει όλους εμάς τους απογόνους τόσων ηρώων να
μπορούμε να στεκόμαστε με περηφάνεια στις θυσίες των προγόνων μας
και να τιμούμε το μεγαλείο του ηρωισμού τους και να προστατεύουμε το θείο δώρο
της λευτεριάς που μας χάρισαν
Σας Ευχαριστώ.
Χαλκίδα 7
Απριλίου 2013
Νία
Κομπορόζου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου