Γνωμοδότηση του Νομικού συμβούλου του Συλλόγου Δασκάλων- Νηπιαγωγών Χαλκίδας

Σας στέλνουμε την γνωμοδότηση του Νομικού συμβούλου του Συλλόγου μας σχετικά με την έκβαση της αγωγής που κατατέθηκε από 69 μέλη του Συλλόγου μας για το επίδομα των 176 ευρώ, μετά και από αίτημα πολλών συναδέλφων λόγω της απουσίας του δικηγόρου κ. Λιαγκάκη που είχε αναλάβει την υπόθεση.

ΠΡΟΣ: το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Χαλκίδας.

Σχετικά με το ερώτημα που μου θέσατε περί της έκβασης της αγωγής που κατατέθηκε στις 30-6-2011 από 69 μέλη του Συλλόγου κατά του Ελληνικού Δημοσίου για το επίδομα των 176€ του άρθρου 14 παρ.2 Ν. 3016/2002 και επί της οποίας (αγωγής) εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 186/2014 απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού πρωτοδικείου Χαλκίδας (τμήμα: 1^ο Μον/λες), παρατηρώ τα εξής:

Α. Ως προς το δικονομικό (διαδικαστικό) σκέλος της υπόθεσης:

Η ως άνω απόφαση (186/2014) ορθώς απέρριψε την ένδικη αγωγή, καθώς δεν υπήρξε κανενός είδους παράσταση των εναγόντων μελών του Συλλόγου σας για την υποστήριξη αυτής. Κατά τους γενικούς κανόνες της Διοικητικής Δικονομίας, οι διάδικοι παρίστανται στο ακροατήριο (κατά τη συζήτηση της υπόθεσής τους) με δικαστικούς πληρεξούσιους (δικηγόρους). Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι ο ιδιώτης διάδικος παρίσταται είτε α) ο ίδιος, αυτοπροσώπως, μαζί με πληρεξούσιο δικηγόρο, ή β) παρίσταται μόνο δικηγόρος για λογαριασμό του διαδίκου (αυτή είναι και η συνηθέστερη περίπτωση στα διοικητικά δικαστήρια), ο οποίος είτε προσκομίζει επιτόπου στο ακροατήριο εξουσιοδότηση από τον διάδικο - με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής - για την παράστασή του, είτε ζητά και λαμβάνει προθεσμία μερικών ημερών από το Δικαστήριο για να προσκομίσει τέτοια εξουσιοδότηση. Καμία άλλη (εκτός των ανωτέρω) δυνατότητα δεν υπάρχει για τη σύννομη παράσταση των διαδίκων. Στην προκειμένη περίπτωση, κατόπιν δύο αναβολών (15/5/13 και 9/10/13), για τις οποίες είχαν λάβει γνώση τουλάχιστον οι παραστάντες σε αυτές δικηγόροι, το Δικαστήριο συνεδρίασε κατά τη δικάσιμο της 2/4/2014, χωρίς να παραστεί οποιοσδήποτε δικηγόρος από την πλευρά των εναγόντων, συνεπώς δεν είχε άλλη επιλογή από το να απορρίψει την ένδικη αγωγή.

Ως προς τον τρόπο που μπορεί να προσβληθεί η εν λόγω απόφαση από τους ενάγοντες-μέλη του Συλλόγου σας, λόγω του ότι η απόφαση αυτή εκδόθηκε ερήμην (με απόντες τους ενάγοντες), θα μπορούσε να προσβληθεί με το ένδικο μέσο της ανακοπής ερημοδικίας, το οποίο έχει προθεσμία άσκησης εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης. Πλην όμως, σύμφωνα με το άρθρο 89 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας το ένδικο μέσο της ανακοπής ερημοδικίας μπορεί να ασκηθεί, όταν ο διάδικος που το ασκεί δεν παραστάθηκε στη συζήτηση (αγωγής, εν προκειμένω) επειδή δεν κλητεύθηκε ή δεν κλητεύθηκε νόμιμα ή επειδή, αν και κλητεύθηκε νόμιμα, δεν μπόρεσε να παρασταθεί από λόγους ανωτέρας βίας. Τίποτα από τα ανωτέρω δεν συντρέχει στην παρούσα περίπτωση (έγινε νόμιμη κλήτευση, παράσταση σε όλες τις αναβολές πλην της τελευταίας, δεν υφίσταται ανωτέρα βία), συνεπώς φρονώ ότι το ένδικο μέσο της ανακοπής ερημοδικίας δεν θα είχε καμία τύχη εάν ασκείτο στην παρούσα υπόθεση.

Επιπροσθέτως, όλες οι αποφάσεις που εκδίδονται σε πρώτο βαθμό προσβάλλονται με έφεση (άρθρο 92 Κ.Δ.Δ.) μέσα σε προθεσμία 60 ημερών από την κοινοποίησή τους. Συνεπώς, θα μπορούσε η εν λόγω απόφαση να προσβληθεί με έφεση από την πλευρά των εναγόντων μελών του Συλλόγου σας για λόγους που αφορούν το ουσιαστικό σκέλος της υπόθεσης (κάθε νομικό ή πραγματικό σφάλμα που μπορεί να υπάρχει), σε αντιδιαστολή με το τυπικό σκέλος που προσβάλλει η  ανακοπή ερημοδικίας. Πλην όμως, λόγω της φύσεως της απορριπτικής απόφασης (η αγωγή απορρίφθηκε ως απαράδεκτη), αλλά και λόγω μιάς σειράς άλλων θεμάτων ουσίας, που θα αναλυθούν κατωτέρω, φρονώ ότι δεν θα έπρεπε η συγκεκριμένη απόφαση να προσβληθεί ούτε με έφεση.

Β. Ως προς το ουσιαστικό σκέλος της υπόθεσης:      

Με το άρθρο 14 παρ. 2 του Ν. 3016/2002, θεσπίστηκε η δυνατότητα της Διοίκησης με την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων (ΚΥΑ) να αυξήσει τις απολαβές του προσωπικού του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των λοιπών ΝΠΔΔ του Δημοσίου τομέα που υπάγονται στο ενιαίο μισθολόγιο και μέχρι του ποσού των εκατόν εβδομήντα έξι ευρώ μηνιαίως, ως αντιστάθμισμα (επέκταση) στις συλλογικές συμφωνίες που συνάπτονται από ορισμένες κατηγορίες των υπαλλήλων του Δημοσίου, μετά από συλλογικές διαπραγματεύσεις κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 13 του Ν. 2738/1999 και αφορούν θέματα μισθών και αμοιβών.

Ακολούθως, το ως άνω άρθρο 14 του Ν. 3016/2002, καθώς και όλες οι ΚΥΑ που εκδόθηκαν κατ’ εξουσιοδότησή του, καταργήθηκαν από 1.1.2004 με το άρθρο 28 Ν. 3205/2003 (ΦΕΚ Α’ 97/2003), όμως καθ’ όλα τα επόμενα έτη (2004 και έτι, έως και 2012), λόγω της διάταξης του Ν. 3016/2002 που ίσχυσε, έστω και για λίγο, κατατέθηκαν, εκδικάσθηκαν και, ως επί το πλείστον έγιναν δεκτές σε πρώτο βαθμό, σωρεία αγωγών δημοσίων υπαλλήλων (με την ευρεία έννοια) που αφορούσαν την επιδίκαση αυτής της παροχής. Κατά τα έτη 2012-2013, υπήρξε μία μεταστροφή της νομολογίας (αποφάσεις δικαστηρίων) σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα, με αποτέλεσμα να έχουν εκδοθεί σε πολλές περιπτώσεις αντιφατικές αποφάσεις για το αν κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων δικαιούνται ή όχι το εν λόγω επίδομα. Η μεταστροφή αυτή ολοκληρώθηκε κατά τα έτη 2014-2015 με σωρεία αποφάσεων ανώτερων Δικαστηρίων σε όλη τη χώρα (Διοικητικά Εφετεία, Συμβούλιο της Επικρατείας, Αρειος Πάγος), όπου πλέον κρινόταν ότι για να λάβει ο υπάλληλος τη μηνιαία παροχή των 176 ευρώ, θα πρέπει να μην λαμβάνει οποιουδήποτε είδους άλλη πρόσθετη μισθολογική παροχή, ίση ή ανώτερη με το ανωτέρω ποσό. Συγκεκριμένα, αρχικά εκδόθηκε η 95/2013 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Ολομέλεια) με την οποία κρίθηκε ότι δεν δικαιούνται το ως άνω επίδομα οι δικαστικοί υπάλληλοι, με σαφείς προεκτάσεις όμως και σε άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, ενώ πλέον πρόσφατα εκδόθηκαν και οι 16/2015 και 17/2015 της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, οι οποίες αποφαίνονται επίσης αρνητικά επί του θέματος. Ειδικότερα, δε, ως προς τους εκπαιδευτικούς, Α’βάθμιας και Β’βάθμιας εκπαίδευσης, κρίνεται πλέον, κατά πάγια νομολογία, ότι εφόσον λαμβάνουν (ή ελάμβαναν) επίδομα εξωδιδακτικής απασχόλησης (ή άλλη πρόσθετη μισθολογική παροχή οποιουδήποτε είδους), που υπερβαίνει το ποσό των 176 ευρώ μηνιαίως, δεν δικαιούνται το ανωτέρω επίδομα των 176 ευρώ (ΣτΕ 2611/2014, ΣτΕ 2607/2014, ΑΠ 701/2014, 1204/2013 ΔΕΦ Θεσ, 3388/2013 ΔΕΦ Αθ κλπ.).

Συνεπώς, από την ουσιαστική πλευρά του θέματος, η περαιτέρω διεκδίκηση του εν λόγω επιδόματος, καθ’ οιονδήποτε τρόπο (στην παρούσα περίπτωση των μελών του Συλλόγου σας εκπαιδευτικών, με την άσκηση κάποιου ένδικου μέσου), ή η άσκηση νέων αγωγών από άλλα μέλη του Συλλόγου σας, φρονώ ότι καθίσταται άνευ αντικειμένου, κατόπιν της πρόσφατης κατεύθυνσης της νομολογίας, όπως περιγράφηκε παραπάνω (θα απορριφθούν μετά βεβαιότητας).

Από την πλευρά δε των τότε πληρεξουσίων δικηγόρων των μελών του Συλλόγου σας, που χειρίστηκαν την επίμαχη αγωγή, φρονώ ότι ορθώς επελέγη, σε πρώτη φάση, η τακτική της αναμονής (με τη λήψη αναβολών) καθώς, ακριβώς εκείνο το χρονικό διάστημα 2013-2014 υπήρξε, όπως ανωτέρω περιγράφεται, η επιπλοκή στη νομολογία με την έκδοση αντιφατικών αποφάσεων διαφορετικών δικαστηρίων (άλλων υπέρ και άλλων κατά των εκάστοτε εναγόντων), επιπλοκή που εν τέλει επιλύθηκε με την επικράτηση της άποψης που ανέφερα ανωτέρω, ότι υπάλληλοι του Δημοσίου, των ΟΤΑ και λοιπών ΝΠΔΔ του Δημοσίου, οι οποίοι λαμβάνουν οποιαδήποτε άλλη πρόσθετη μισθολογική παροχή, ίση ή ανώτερη με το ποσό των 176 ευρώ, δεν δικαιούνται το εν λόγω επίδομα.  

Επιπλέον, ορθά οι δικηγόροι δεν προχώρησαν τελικά σε συζήτηση της εν λόγω αγωγής, καθώς το απορριπτικό αποτέλεσμα θα ήταν περίπου βέβαιο, προσθέτωντας απλώς περαιτέρω έξοδα για τους ενάγοντες (παράβολο και έξοδα συζήτησης). Τέλος, δεν μπορώ να γνωρίζω και δεν επιθυμώ να υπεισέλθω σε θέματα (τέθηκαν προφορικά από σωρεία μελών του Συλλόγου σας) της σχέσης εντολής των εναγόντων με τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους, θα ήθελα μόνο να παρατηρήσω ότι, σε κάθε περίπτωση,  η σχέση εντολής προφανώς υφίσταται (αν υφίσταται) μεταξύ των εναγόντων και του υπογράφοντα το δικόγραφο της αγωγής δικηγόρου και όχι με τυχόν άλλους συναδέλφους που χειρίστηκαν κάποια στιγμή τμήματα της υπόθεσης αυτής.

Χαλκίδα, 12-1-2016

Ο γνωμοδοτών

Σωτήριος Χ. Ζωιτόπουλος

Δικηγόρος

ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ

ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΧΡ. ΖΩΙΤΟΠΟΥΛΟΥ – ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ Ν. ΠΕΤΡΟΓΙΑΝΝΗ

                                                               & ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ

         ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ 11, ΧΑΛΚΙΔΑ

τηλ. 22210-25127, 22210-60661 /FAX 22210-60661