Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.: Ο θεσμός του Μέντορα

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ 15Α - 10557 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210-3312793 & 6974 750409
www.dakepe.gr e-mail: info@dakepe.gr
Αθήνα, 07/12/2010
Ο θεσμός του Μέντορα
Το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, έδωσε για διαβούλευση ένα κείμενο σχετικά με το θεσμό του Μέντορα που προβλέπεται από διατάξεις του Ν.3848/2010. Ενός νόμου που το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας έχει καταδείξει τις αδυναμίες και τα προβλήματα που κομίζει. Γι’ αυτό και έχει ζητήσει την κατάργησή του.
Σύμφωνα με το αρ. 4 παρ. 6 του Ν.3848/2010 καθιερώνεται ο θεσμός του μέντορα, ενός εκπαιδευτικού με μεγάλη εκπαιδευτική και διδακτική εμπειρία, που ορίζεται από τον αρμόδιο σχολικό σύμβουλο σε συνεργασία με το διευθυντή της σχολικής μονάδας για την καθοδήγηση και υποστήριξη του νεοδιοριζόμενου εκπαιδευτικού.
Υπάρχει μια σειρά από ζητήματα, ερωτήματα και προβληματισμούς που συνδέονται άμεσα με το θεσμό αυτό και που καθιστούν την εφαρμογή του στην τρέχουσα ελληνική πραγματικότητα, πρακτικά, αδύνατη. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
1. Δε λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι η πλειοψηφία των νεοδιοριζόμενων συναδέλφων τοποθετείται σε απομακρυσμένες ολιγοθέσιες σχολικές μονάδες, τόσο της νησιωτικής όσο και της ηπειρωτικής χώρας, στις οποίες η πρόσβαση με μεταφορικά μέσα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, προβληματική και χρονοβόρα. Επίσης, οι υποδομές που θα στηρίξουν το e-mentoring είναι ανύπαρκτες. Πώς, λοιπόν, θα αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα;
2. Φαίνεται ότι αυτοί που σχεδίασαν το θεσμό δεν έχουν διδάξει σε σχολεία. Ο σχεδιασμός δεν έχει να κάνει με τη μετάδοση πρακτικής πείρας παλιών δασκάλων σε νεώτερους. Θεωρείται η εμπειρία των 5 χρόνων και μόλις των 2 τελευταίων σε τάξη ως «μεγάλη εκπαιδευτική και διδακτική εμπειρία»; Από πού προκύπτει η πενταετία ως κριτήριο επάρκειας και εμπειρίας; Στα σχολεία υπηρετούν αναπληρωτές με αντίστοιχη διδακτική εμπειρία. Και όταν θα γίνουν (αν και όποτε…) νεοδιοριζόμενοι θα έχουν, ενδεχόμενα, μεγαλύτερη εμπειρία από τον… Μέντορα!
3. Με ποια λογική αυτοί που ψήφισαν το Ν.3848 θεωρούν πως ένα και μόνο άτομο θα είναι σε θέση να προσφέρει εξατομικευμένη βοήθεια σε θέματα και γενικής διδακτικής και ειδικής διδακτικής και παιδαγωγικής και ψυχολογικής και διοικητικής και επαγγελματικής φύσης!!! Είναι πρακτικά αδύνατο ένα άτομο να γνωρίζει τα πάντα.
4. Στα «αυξημένα προσόντα» που υπάρχουν στο σχέδιο διαβούλευσης γίνεται αναφορά στο επιστημονικό υπόβαθρο με έμφαση στην παιδαγωγική/διδακτική κατάρτιση. Μα όλοι οι απόφοιτοι των Παιδαγωγικών Τμημάτων δε διαθέτουν επιστημονικό υπόβαθρο στην παιδαγωγική και διδακτική κατάρτιση;
5. Για ποιο λόγο να υπάρχει μείωση ωραρίου μόνο για τον μέντορα και όχι για τον καθοδηγούμενο εκπαιδευτικό που ως νεοδιόριστος θα έχει και το μέγιστο διδακτικό χρόνο σε τάξη;
Η Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε. πιστεύει πως τα προγράμματα εισαγωγικής επιμόρφωσης με στόχο την ομαλή ένταξη των νεοδιοριζόμενων εκπαιδευτικών στο εργασιακό περιβάλλον είναι αναγκαία σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Η εισαγωγική επιμόρφωση αποτελεί το «σύνδεσμο» ανάμεσα στην πανεπιστημιακή κατάρτιση του εκπαιδευτικού και την αποτελεσματική επαγγελματική του ένταξη. Στο επίπεδο της πανεπιστημιακής κατάρτισης πρέπει να υπάρξει αναθεώρηση των προγραμμάτων σπουδών των Παιδαγωγικών Τμημάτων στα Πανεπιστήμια έτσι ώστε να παρέχεται υψηλού επιπέδου γνώση και ουσιαστική κατάρτιση σε όλους τους τομείς. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει αναβάθμιση των πρακτικών ασκήσεων έτσι ώστε οι φοιτητές να αποκτούν εξοικείωση με τις πραγματικές συνθήκες άσκησης του εκπαιδευτικού έργου.
Η ανάπτυξη μιας διαδικασίας καθοδήγησης σαφώς και πρέπει να αποτελεί ένα βήμα στα προγράμματα αυτά. Αλλά ο θεσμός του μέντορα δεν αποτελεί πανάκεια και η εισαγωγική επιμόρφωση δεν πρέπει να εξαντλείται στην ανάπτυξη της μεντορικής σχέσης καθοδήγησης. Η διαδικασία καθοδήγησης είναι μια διαδικασία αμφίδρομη και εμπιστευτική. Είναι διαπροσωπική και συνεργατική αλλά όχι ιεραρχική. Είναι μια διαδικασία που βοηθά, υποστηρίζει αλλά, σε καμιά περίπτωση δεν αξιολογεί. Πρέπει η εξατομικευμένη βοήθεια και στήριξη από έμπειρους προς τους νεοδιοριζόμενους εκπαιδευτικούς να εντάσσεται σε ένα συνολικό, οργανωμένο και θεσμοθετημένο σύστημα στήριξης των εκπαιδευτικών που θα πρέπει να περιλαμβάνει:
1. Προγράμματα ουσιαστικής επιμόρφωσης με βάση τις ανάγκες των νεοδιοριζόμενων εκπαιδευτικών. Τα εισαγωγικά προγράμματα θα πρέπει να πραγματοποιούνται πριν την έναρξη του σχολικού έτους. Παράλληλα θα πρέπει να είναι υψηλού επιπέδου για να συνδεθεί η κατάρτιση με την εκπαιδευτική πραγματικότητα. Είναι, επίσης, ανάγκη να υπάρχουν προγράμματα διαρκούς επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών που να αντανακλούν μια ολιστική και μακροπρόθεσμη προσέγγιση συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης.
2. Αναβάθμιση του ρόλου των υπαρχόντων υποστηρικτικών δομών και θεσμών, όπως αυτό του σχολικού συμβούλου, με πρώτο βήμα την αναδιοργάνωση των περιφερειών ευθύνης που θα έχει ως στόχο τη μείωση του αριθμού των εποπτευόμενων εκπαιδευτικών έτσι ώστε να τους δίνεται η δυνατότητα να έχουν μεγαλύτερη εμπλοκή στην καθοδήγηση των νέων συναδέλφων.
3. Μεγαλύτερη εμπλοκή των οργάνων της σχολικής μονάδας (διευθυντής, υποδιευθυντής, σύλλογος διδασκόντων) σε διαδικασίες στήριξης και καθοδήγησης των νέων συναδέλφων. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται μια σειρά από μέτρα που θα έχουν ως στόχο τη μείωση του όγκου των εργασιών διοικητικής και γραμματειακής φύσης που αναλαμβάνουν οι παραπάνω θεσμοί όπως π.χ. η τοποθέτηση γραμματέων στα σχολεία. Γιατί, ποιοι άλλοι πέραν των συναδέλφων στο ίδιο σχολείο έχουν καλύτερη γνώση της κουλτούρας και των ιδιαίτερων συνθηκών άσκησης του εκπαιδευτικού έργου;
Με βάση τα παραπάνω η Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε. απορρίπτει την υλοποίηση του θεσμού του Μέντορα και ζητά για άλλη μια φορά την κατάργηση του Ν. 3848/2010.

Από τη Δ.Α.Κ.Ε./Π.Ε.